ထိုင်းနိုင်ငံဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးမစ္စတာဒွန်ပရာမွန်ဝီနိုင်း၏ ဖိတ်ကြားချက် အရ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးသန်းဆွေ ဦးဆောင်သည့် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၈-၁၉ ရက်များတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ပတ္တရားမြို့၌ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် မြန်မာအရေးဆိုင်ရာ အလွတ်သဘောဆွေးနွေးပွဲသို့ အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများဖြစ်ကြသည့် ဘရူနိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၊ ထိုင်း၊ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်ကြသည့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့မှ ကိုယ်စားလှယ် များနှင့်အတူ တက်ရောက်ခဲ့ပါသည်။
အစည်းအဝေးတွင် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးမှ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မိတ်ဆွေနိုင်ငံများက မြန်မာ့ အရေးအပေါ် ဆွေးနွေးအကြံပြုနိုင်ရန် အလွတ်သဘော အစည်းအဝေး ကျင်းပပြုလုပ်ခြင်းကို ကြိုဆိုကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှု သတင်းမှန်များကို ပိတ်ဆို့ခံ ထားရပြီး၊ တစ်ဘက်သတ် သတင်းမှားများ ကမ္ဘာအနှံ့ပျံ့နှံ့နေကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် အာဆီယံ တူညီဆန္ဒ(၅)ချက်နှင့် ဆက်စပ်သုံးသပ်ကြသည်ကို တွေ့ရပြီး၊ မြန်မာအစိုးရ၏ ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ် (၅)ရပ် နှင့် ရည်မှန်းချက်တူညီသောကြောင့် မိမိတို့ ဆောင်ရွက်ချက်များကို ထပ်မံအသိပေးလို ကြောင်း၊ အာဆီယံတူညီဆန္ဒ (၅)ချက်တွင် အဓိက (၃)ချက်ဖြစ်သည့် ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်မှုများရပ်စဲရေး၊ သက်ဆိုင်သူအားလုံးပါဝင်သည့် ဆွေးနွေးပွဲများ စတင်နိုင်ရေးနှင့် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားသည့် အကူအညီများ ပေးနိုင်ရေးတို့နှင့် ပတ်သက်၍ အဓိက ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်မှုများရပ်စဲရေးအတွက် ဆောင်ရွက်သင့် သည်များအားလုံးကို မိမိတို့ဆောင်ရွက်ထားပါကြောင်း၊ စစ်အေးခေတ်ကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ သည် အခြားဒေသတွင်း နိုင်ငံများနည်းတူ ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုများ နိုင်ငံအနှံ့အပြား၌ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ရာ ၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် အတွင်းပိုင်းဒေသ (၉၀) ရာခိုင်နှုန်းကျော်အား အေးချမ်းအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ နယ်စပ်ဒေသ ရွှေ့ပြောင်းခြေကုတ် ယူရာတွင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် မိတ်ဝတ်မပျက်စေရန်အတွက် ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ရသဖြင့် ချေမှုန်းခြင်းမပြုဘဲ ထိန်းချုပ်ထားခဲ့ရကြောင်း၊ စစ်အေးလွန်ကာလ ၁၉၉၀ဝန်းကျင်တွင် နယ်စပ် ဒေသတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အားလုံးနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး gentlemen agreement ရရှိခဲ့ရာ အခြေခံအားဖြင့် ရှိရင်းစွဲနယ်မြေတွင် ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးဆောင်ရွက်ပြီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆက်လက်ဆွေးနွေးရန်၊ နယ်မြေကျော် တိုက်ခိုက်ခြင်းမပြုရန်၊ အင်အားတိုးချဲ့ စုဆောင်းခြင်း မပြုရန် သဘောတူခဲ့ကြပြီး၊ အစိုးရအဆက်ဆက် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်နေသည်မှာ ယခုဆိုလျှင် (၃၃) နှစ်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ၁၉၉၀ခုနှစ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲစဉ် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့ကြီး (၁၇) ဖွဲ့နှင့် အဖွဲ့ငယ် (၁၇) ဖွဲ့ရှိသည့် နယ်စပ်ဒေသ နိုင်ငံဧရိယာ၏ (၃) ရာခိုင်နှုန်းခန့်တွင် အထူးဒေသများအဖြစ် သတ်မှတ်ပေးခဲ့ကြောင်း၊ ၎င်းဒေသများဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ဝန်ကြီးဌာနတစ်ခု သီးသန့်ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ရာ အချို့အဖွဲ့များက လက်နက်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးအပြီးလဲလှယ်သွားကြပြီး၊ အင်အား တစ်သောင်း ကျော်မှာ Border Guard Forces –BGF/ ပြည်သူ့စစ်များအဖြစ် အသွင်ပြောင်း၍ ၎င်းတို့ ဒေသလုံခြုံတည်ငြိမ်ငြိမ်းချမ်းရေးကို နိုင်ငံတော်အစိုးရနှင့် လက်တွဲဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုအခါ EAO (၁၈) ဖွဲ့ ကျန်ရှိပြီး၊ ၎င်းတို့အနက် (၁၀) ဖွဲ့မှာ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် တစ်နိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး စာချုပ် NCA လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြကြောင်း၊ ကျန် (၈) ဖွဲ့မှာ NCA လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်း မရှိသေးသော်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများတွင် ပါဝင်နိုင်ပါကြောင်း၊ လက်ရှိအစိုးရလက်ထက်တွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု (၁၀၆) ကြိမ် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ စုစုပေါင်း ငြိမ်းချမ်း ရေး ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု အကြိမ် (၅၀၀၀) ကျော် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါကြောင်း၊ နိုင်ငံတော်ကို ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုအဖြစ် ထူထောင်ရန် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်ကျင့်သုံးရန် အာဏာခွဲဝေရေး၊ သယံဇာတခွဲဝေအသုံးပြုရေးစသည့် အရေးကြီးကိစ္စရပ်များစွာကို ညှိနှိုင်းသဘောတူညီခဲ့ပြီး ဖြစ်ကြောင်း၊ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို တပ်မတော်ဘက်မှ အတိအကျ လိုက်နာခဲ့ပြီး၊ စတင်တိုက်ခိုက်ခြင်း လုံးဝမပြုခဲ့သလို သတ်မှတ်နယ်မြေကျော်လွန် တိုက်ခိုက်မှု လည်း မပြုပါကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ EAO အချို့မှ သဘောတူညီချက် ဖောက်ဖျက်ပြီး၊ အစိုးရထိန်းချုပ် နယ်မြေအတွင်း ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ သယံဇာတထွက်ရှိရာ ဒေသများသို့ ဝင်ရောက်ခြေကုတ်စခန်း တည်ဆောက်ခြင်း၊ ပြည်သူလူထုကို အန္တရာယ်ပေးခြင်းကြောင့်သာ တန်ပြန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရပါကြောင်း၊ ထိုသို့တိုက်ခိုက်ရာတွင်လည်း အင်အားအလွန်အကျွံ မသုံးဘဲ ဗီယင်နာကွန်ဗန်းရှင်းပါ Rules of Engagement-ROE ထိတွေ့မှုဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာရန် တပ်မတော်အရာရှိများအား လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးထားပါကြောင်း ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ မြန်မာတို့သည် အသက်ကို အလွန် တန်ဖိုးထားပါကြောင်း၊ အစွန်းရောက်သူ အလွန်နည်းပါးပါကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှစ၍ (၇၅) နှစ်ကျော်လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်မှုများ ရှိခဲ့သော်လည်း ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နောက်ပိုင်း လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခကြောင့် အာဆီယံ (၁၀) နိုင်ငံ၏ သေဆုံးမှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျင် (၃) ရာခိုင်နှုန်းအောက်တွင်သာရှိပါကြောင်း၊ လွန်ခဲ့သည့် (၂) နှစ်ကျော် ကာလအတွင်း နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုအပေါ် အခွင့်ကောင်းယူ၍ EAO အချို့က ကိုဗစ်ကာလ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး အခက်အခဲကြောင့် စိတ်ထိခိုက်ခံစားလွယ်သော လူငယ်များအား PDF အဖြစ် သင်တန်းပေး လက်နက်တပ်ဆင်ပြီး နှစ်ပေါင်း ၅၀နီးပါး အေးချမ်းနေသော ပြည်တွင်းဒေသများတွင် လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်မှုများ ပေါ်ပေါက်အောင် ဖန်တီးခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ တိုက်ခိုက်ရာတွင်လည်း တပ်မတော်လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များနှင့် ရင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ soft target ဖြစ်သည့် လက်နက်မဲ့ပြည်သူများကို အနိုင်ကျင့် သတ်ဖြတ်နေခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ပါတီဝင်များ၊ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်း၊ စစ်မှုထမ်းဟောင်းများကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ NUG ၊ PDF အမည်ခံ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းများသည် အာဆီယံတူညီဆန္ဒ(၅)ချက် ထုတ်ပြန်ပြီးမှ ပေါ်ပေါက်လာ သည့် အဖွဲ့များဖြစ်ကြောင်း၊ ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြည်ပရောက် NUG အဖွဲ့ သည် ပြည်တွင်းရှိ PDF များကို လက်နက်ခဲယမ်း ငွေကြေးထောက်ပံ့ပြီး၊ အကြမ်းဖက် လုပ်ငန်း များ စေခိုင်းနေကြောင်း၊ ကျောင်းများ၊ ဆေးရုံများ၊ ရုံးများပိတ်ရန် မလိုက်နာပါက သတ်ဖြတ် အရေးယူရန် NUG ဝန်ကြီးဆိုသူများက ညွှန်ကြားပြီး၊ PDF များက ဘုန်းတော်ကြီး (၆၉) ပါး၊ ကျောင်းသားကလေးငယ် (၁၈၇) ဉီး ၊ ဆရာဆရာမ (၇၇) ဉီး၊ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း(၁၇)ဉီး၊ စစ်မှုထမ်းဟောင်းများ၊ ဆန့်ကျင်ဖက် ပါတီဝင်များ၊ ရပ်ကွက်ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများ အပါအဝင် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်း (၉၅၃) ဉီးအား စသည့် လက်နက်မဲ့ပြည်သူများ (၅၈၄၆) ကျော်ကို ဉပဒေမဲ့သတ်ဖြတ်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်သူလူထုကို အကာအကွယ်ပေးရန် အစိုးရတွင် တာဝန်ရှိ၍ ဥပဒေနှင့်အညီ ပြန်လည် တိုက်ခိုက်နေခြင်း သာဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာ့တပ်မတော် သည် စနစ်တကျ ဖွဲ့စည်း ထားပြီး၊ အတွေ့အကြုံနှင့် စွမ်းရည်ပြည့်ဝသည့် တပ်မတော်ဖြစ်၍ သာမန်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို လွယ်ကူစွာ ချေမှုန်းနိုင်စွမ်းရှိပါကြောင်း၊ အင်အားသုံး ချေမှုန်းမှု က မိမိတို့ နိုင်ငံသားများသာ များစွာသေကြေဒဏ်ရာရကြမည်ဖြစ်၍ ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း ဆောင်ရွက်နေကြောင်း၊ ပြည်တွင်းရေးကိစ္စများကို ‌အေးချမ်းစွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ရန် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အမြဲတံခါးဖွင့်ထားပါကြောင်း၊ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်လည်း ကြေညာထား ကြောင်း၊ မုဒိန်းမှုနှင့် လူသတ်မှုမှအပ အခြားရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ခြင်းများကိုပါ လွတ်ငြိမ်းခွင့် ပေးထားကြောင်း၊ ဉပဒေဘောင်အတွင်း ဝင်ရောက်ပြီး နိုင်ငံရေးပါတီဖွဲ့စည်းခွင့် လည်းပြုထား ကြောင်း၊ တိုက်ခိုက်မှုများ လျော့ချရေးနှင့် အားလုံး ပါဝင်ဆွေးနွေးခွင့်ရရှိရေးအတွက် လမ်းအားလုံး ဖွင့်ပေးထားပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ မုဒိန်းမှုနှင့် လူသတ်မှုကို ကင်းလွတ်ခွင့်မပေးခြင်းမှာ ကျူးလွန်ခံရသူ မိသားစုများ၏ ဆန္ဒကို မျက်ကွယ်ပြုရန် မသင့်သောကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း၊ EAOများသည် အဓိကအားဖြင့် နယ်စပ်ဒေသများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါး၊ လက်နက်နှင့် လူမှောင်ခိုမှု ကဲ့သို့ တရားမဝင်လုပ်ငန်းများမှ ရရှိသည့် အကျိုးအမြတ်များကို မစွန့်လွှတ်လိုကြ၍ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကို အပြည့်အဝမပါဝင်ကြကြောင်း၊ရွေးကောက်ပွဲ (၃)ကြိမ်စလုံး မပါဝင်ခဲ့ကြကြောင်း၊ ဓါတုပစ္စည်းများကို အခြေခံ၍ မူးယစ်ဆေးထုတ်လုပ်ကြသည့်အတွက် မူယစ်ဆေးဝါး နှိမ်နင်းရန် ပိုမိုခက်ခဲလာကြောင်း၊ သို့ဖြစ်၍ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ အောင်မြင်နိုင်ရေး အတွက် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် တရားမဝင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၊ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် လက်နက် မှောင်ခိုလုပ်ငန်းများနှိမ်နင်းရေးကို အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၊ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် ပိုမို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားလိုကြောင်း စသည်ဖြင့် ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။
လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍လည်း မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရသည် AHA Center ၏ မြန်မာပြည်တွင်ဆောင်ရွက်သည့် လုပ်ငန်းများကို အပြည့်အဝပံ့ပိုးပေးလျက်ရှိ ကြောင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ်မှ နေရာစွန့်ခွာသူများ ပြန်လည်လက်ခံရေးကိစ္စများကိုလည်း ‌ပိုမို မြန်ဆန်စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် မြန်မာနိုင်ငံအနေနှင့် တစ်စိုက်မတ်မတ် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်း၊ တစ်ဘက်မှ အဖွဲ့အစည်းအချို့၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကြောင့် နှောင့်နှေးမှုအချို့ ရှိသော် လည်း၊ မိမိတို့အနေနှင့် အားလုံး၏ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ဆက်လက်ကြိုးပမ်းသွားမည်ဖြစ် ကြောင်း ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက အစည်းအဝေးသို့ အသိပေးပြောကြားခဲ့ပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံအနေနှင့် မီဒီယာအချို့မှ တစ်ဖက်သတ်ပုံဖျက်နိုင်ရန် သတင်းမှန်များကို ပိတ်ထားသည့်ကိစ္စကိုလည်း ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနေရသည်ဖြစ်ရာ မြေပြင်အခြေအနေမှန်ကို ပိုမိုသိရှိနိုင်ရန် မိတ်ဆွေနိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မြှင့်တင်ရန်လိုကြောင်း၊ အာဆီယံ တွင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံအနေနှင့် အဆင့်တိုင်းတွင် ပုံမှန် ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်နိုင်မှသာ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စကို ကူညီပံ့ပိုးလိုသည့် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် မြေပြင်အခြေအနေ မှန်များကို မှန်ကန်စွာ သိရှိသုံးသပ်နိုင်ပြီး၊ ပိုမိုထိရောက်စွာ ကူညီနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း စသည်ဖြင့် ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။
ဆက်လက်၍ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးမှ ပြည်တွင်းတွင် ဥပဒေနှင့်အညီဆောင်ရွက်လိုသည့် NLD ပါတီဝင်များစွာ ရှိပါကြောင်း၊ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် မဲမသမာမှုမှာလည်း (၂၉) ရာခိုင်နှုန်းကျော် ဖြစ်၍ မည်သည့်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံမှ လက်ခံနိုင်သည့် အခြေအနေမဟုတ်ပါကြောင်း၊ စစ်ဆေးပြီး ချိန်တွင် မီဒီယာများ၊ သံတမန်များကို ဖိတ်ခေါ် ရှင်းပြထားပြီးဖြစ်ပါကြောင်း၊ ဥပဒေကြောင်းအရ ရင်မဆိုင်ဘဲ ပြည်ပထွက်ပြေးပြီး NUG ဖွဲ့၍ တိုင်းပြည်ပျက်စီးရာ ပျက်စီးကြောင်း လုပ်နေခြင်း သာဖြစ်ကြောင်း၊ လွန်ခဲ့သည့် နှစ် (၃၀) ကလည်း အလားတူ NCGUB ယှဉ်ပြိုင်အစိုးရအဖွဲ့ရှိခဲ့ ကြောင်း၊ ဒီမိုကရေစီရရေး အကြောင်းပြပြီး နိုင်ငံတကာအကူအညီများစွာ ရယူခဲ့သော်လည်း တကယ်တန်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီအစိုးရ(၂)ဆက်ကာလတွင် ၎င်းတို့ NLD အာဏာ ရစဉ်မှာပင် တစ်ယောက်မှပြန်မလာကြကြောင်း၊ ပြည်ပြေးအားလုံးလိုလို နိုင်ငံကြီး များတွင် ဒုက္ခသည် နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်အဆင့်မှ နိုင်ငံသားဖြစ်ရန် ကြိုးစားပြီး နိုင်ငံကြီးများတွင် ချမ်းသာစွာ နေထိုင်နေကြပြီး နိုင်ငံနှင့်ပြည်သူကို ပြန်မကြည့်ကြကြောင်း၊ ယခုလည်း လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ပေးထားပြီး နိုင်ငံရေးပါတီဖွဲ့ခွင့်ပြုထားဆဲဖြစ်၍ နိုင်ငံနှင့် ပြည်သူအကျိုး ကြည့်လျှင် ဥပဒေ ဘောင်အတွင်း ဝင်ရောက်ပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာနိုင်ငံရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပါဝင်နိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ အပြစ်မဲ့ပြည်သူများကို သတ်ဖြတ်သည့် အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များ စွန့်လွှတ်သင့်ကြောင်း၊ မိမိတို့အစိုးရသည် ရွေးကောက်ပွဲပြီးက အနိုင်ရပါတီအား အာဏာလွှဲပေးချိန်၌ တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည့် ကာလအတွင်း အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို လွှတ်တော်သို့ တင်ပြရမည်ဖြစ်၍ ဥပဒေနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်နေပြီး မှတ်တမ်းများ စနစ်တကျထားရှိပါကြောင်း၊ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်း ရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် တိုက်ခိုက်မှုအစား ဆွေးနွေးမှုနှင့် ဆောင်ရွက်နေသည်မှာ (၃၃) နှစ်ကျော် ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်းကာလအတွင်း EAO အများစုသည် အမြတ်အစွန်း အလွန်ကြီးမားသည့် မူးယစ်ဆေးဝါးလုပ်ငန်းကို မစွန့်လွှတ်နိုင်၍ အချိန်ဆွဲနေခြင်းသာဖြစ်ပြီး အစိုးရအဆက်ဆက် အနေဖြင့် သိရှိပြီး အပစ်အခတ်ရပ်စဲမှုကို မပျက်လို၍ စိတ်ရှည်ရှည်ထား ဆောင်ရွက်နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုအခါ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့်ပါ ပူးပေါင်း၍ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများ မူးယစ်ဆေးဝါး၊ လူကုန်ကူးမှုတိုက်ဖျက်ရေးလုပ်ငန်း များဆောင်ရွက်နေ၍ တိုက်ခိုက်မှုများ အတန်အသင့် လျော့ကျလာသလို ဥပဒေဘောင်အတွင်း ဝင်ရောက်မှုများလည်း ရှိလာ နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံသည် သဘာဝသယံဇာတကြွယ်ဝပြီး အိမ်နီးချင်း (၅) နိုင်ငံတွင် လူဦးရေ သန်း (၃၁၀၀) ကျော်ရှိ၍ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဈေးကွက်အလယ်တွင် ရှိသဖြင့် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှု အလားအလာကောင်းများ ရှိသော်လည်း ပြင်ပစွက်ဖက်မှုများ၊ စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှု များ နှစ်ပေါင်းများစွာ အခက်အခဲကြုံတွေ့ရကြောင်း၊ မိမိတို့နိုင်ငံရေး ပထဝီဝင် အနေအထားအရ မည့်သည့်အစိုးရတက်တက် ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူကို လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့ပြီး အခြားနိုင်ငံများ၏ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမရှိသလို ကမ္ဘာ့မည်သည့်နိုင်ငံနှင့် မှလည်း တိုက်ရိုက်ပြဿနာတစ်စုံတစ်ရာမရှိခဲ့ကြောင်း သတင်းမှားများ ဖန်တီးပြီး ဖျက်ဆီးရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို အခြေအနေမှန် သိရှိသော မိမိတို့ မိတ်ဆွေနိုင်ငံများ၏ အကြံဉာဏ်ကောင်း များဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရန် အသင့်ရှိပါကြောင်းဖြင့် ဆွေးနွေး ပြောကြားခဲ့ပါသည်။
အစည်းအဝေး တက်ရောက်လာကြသည့် မြန်မာ့မိတ်ဆွေနိုင်ငံများမှ ကိုယ်စားလှယ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးကို မစွက်ဖက်လိုကြောင်း၊ မိတ်ဆွေနိုင်ငံများအနေနှင့် မြန်မာပြည် ငြိမ်းချမ်းတည်ငြိမ်ရေး၊ အားလုံးပါဝင်သည့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများမှတစ်ဆင့် ငြိမ်းချမ်းစွာ အဖြေရှာနိုင်ရေးကို ကူညီပံ့ပိုးရန် အသင့်ရှိကြကြောင်း၊ အာဆီယံ အနှုတ်ပုံစံ မဖြစ်စေလိုကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကိုလည်း မြှင့်တင်လာနိုင်ရန် မျှော်လင့်ကြောင်း စသည်ဖြင့် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါသည်။

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန
နေပြည်တော်
ရက်စွဲ၊၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၂ ရက်

*******************************

Press Release

At the invitation of the Deputy Prime Minister and Minister of Foreign Affairs of the Kingdom of Thailand, H.E. Mr. Don Pramudwinai, H.E. U Than Swe, Union Minister for Foreign Affairs of the Republic of the Union of Myanmar, attended an informal discussion on Myanmar, held on 18-19 June 2023 in Pattaya, Thailand, along with the Foreign Ministers, Special Envoy, Ambassadors and representatives from ASEAN Member States: Brunei, Cambodia, Laos, Vietnam, the Philippines and neighbouring countries: China and India.
Union Minister expressed his appreciation to friends of Myanmar for organizing informal discussion on Myanmar while welcoming suggestions to overcome challenges faced by Myanmar. At the time when correct information on Myanmar were blocked and one-sided news were spread by bias media, progress were analysed making reference to the ASEAN five-point consensus, he briefed the meeting on the development in Myanmar, particularly the implementation of three main tasks of the ASEAN five-point consensus; namely cessation of violence, inclusive political dialogue and provision of humanitarian assistance as these tasks complement Myanmar’s Five-Point Road Map.
Union Minister elaborated on peace efforts by undertaking all necessary measures for the cessation of violence. Like many other countries in the region, Myanmar experienced insurgency during cold-war era. By 1974, it has managed to bring tranquility in 90% of the country’s the in-land areas. In order not to damage the friendship with neighbouring countries, Myanmar exercised utmost constraints in managing the insurgency in border areas. Gentleman agreements were reached with almost all ethnic armed organization in post cold war era basically agreeing to carry out border development programme and peace process, and vowing not to commit offensive attacks and not to make new recruitments. Successive governments has been pursuing peace process for more than 33 years. Ceasefire in 1990 allowed 17 big EAOs and 17 small EAOs to operate in special zones covering about 3% of the border areas. As the dedicated Ministry was formed for the development of those areas, some EAOs trade arms for peace for good and about 10,000 armed personnel were transformed as Border Guard Forces–BGF and they are joining hands with the government ensuring peace and stability in respective areas. As of today, there are 18 EAOs and 10 of them signed the NCA and 8 are non-NCA signatories who continue to participate in peace negotiation. A total of 106 rounds of peace talks were held under current government. As of now, peace talks are organized more than 5000 times. Important agreements were reached particularly for the building of a Federal Union through multiparty democratic system as well as for sharing of power and resources. Tatmadaw strictly follow the peace agreement not undertaking first strikes and not intruding to demarcated zones. Only in cases of NCA violation, intrusion to government control areas, expansion of bases in resource-rich areas and imposing threats to the public, counter attack are carried out with maximum restriants and in line with the Rule of Engagement in the Vienna Convention.Myanmar people value lives and never go to extreme. Despite the existence of armed struggles for 75 years since 1948, gun-death rate is the lowest in ASEAN region.
Union Minister explained that some EAOs takes advantage of the political instabilities in the past two years by training and equipping vulnerable and emotional youth in post-COVID-19 period as the PDFs even in the areas where stability was enjoyed for the past five decades. They do to attack security forces but they aim soft targets by killing and bullying unarmed people, members of opposition party, public service personnel and veterans and destroying public properties. Those armed groups emerged only after the announcement of the ASEAN five-point consensus. So-called NUG ministers order PDF for terror activities against those who do not follow the instruction for school and office closure by supporting arms and ammunition to PDF. To date, 5846 innocent lives were claimed by PDF including, 187 young children, 77 teachers, 69 Sanga, 807 village and ward administrators and 148 other public service personal, 17 medical service personnel, members of opposition parties, veterans. Such kind of brutal acts are not acceptable in any civilized society. Being responsible to protect its people, the government has to counter the attacks by the PDF. As an institution systematically organized with rich experience and capability, Tatmadaw can easily eliminate ordinary armed groups.However, it exercise utmost restraints not to hurt its own citizens. Government open its door for peace in order to solve domestic issues in an amicable manner. Amnesty is also announced giving pardons except to those with the records of serious crimes such as rapes and murders. All are allowed to participate in political process after coming to legal-fold. Political parties are also allowed to be formed and registered. As all the doors are opened for the cessation of violence and inclusive political dialogues,
Union Minister explained that some EAOs do not cooperate whole heartily in peace process as they don’t wish to relinquish the benefits they are gaining from illegal businesses of drug and armed smuggling. Also, some did not join the elections in all three times. As drug production become synthetic chemical based, eliminating drug issues become more challenging. Therefore, he stressed the need to promote cooperation with neighbours and ASEAN Member States.
On humanitarian front, the Union Minister underlined that the government will continue facilitating the works of AHA center. With regard to the repatriation of displaced person in Rakhine state, the government has been expediting early implementation of pilot project. Although there are some delays in the commencement of repatriation process as some potential returnees were threatened by some groups in the other side, Government will continue its efforts in cooperation with all relevant parties.
As the government has to address the issue of one-sided media attempting to destroy the country’s image while blocking the true information in Myanmar, Union Minister called for greater cooperation from friends of Myanmar. Only through communication and engagement at all levels in ASEAN, ASEAN Member States can effectively support Myanmar to overcome challenging situation through proper analysis and judgment.
Union Minister continue to explain that there are some NLD members who wish to stay peacefully in the country in line with rules of law. Any democracy would not accept the election frauds of this scale, 29%, as experienced in 2020 general elections. Findings were disclosed to media and diplomats. NUG fail to solve the political issue through lawful and peaceful means by engaging in destructive activities. Myanmar had experience of similar organization, Nation Coalition Government of Union of Burma(NCGUB) 30 years ago. Although such groups raised funds and earn international supports by claiming for the cause of democracy, none of those people returned to country during the 10 years period of democracy and not even at the time of NLD administration. Most of those people merely aim for gaining refugee status, they don’t consider much on the benefit of the people and gradually fading away from politics.
He highlighted that all enabling environment, such as granting amnesty, allowing party registration, are in place, anyone with sincere will to bring about benefits to the people can seek peaceful solution by participating in political process while denouncing terrorist activities.
He informed that the current government is carrying out all its duties and all the records of its activities under its administration are systematically kept for a systematic hand-over of the state responsibilities to winning party after general elections.
Union Minister continue to explain that the country’s peace efforts over the past 33 years were done through dialogues rather than armed conflicts. During that period, some EAOs delayed peace process as they are not willing to relinquish high profits gained from illegal businesses including drugs. Successive government are pursuing peace patiently. Now a day, rates of armed attacks and drug smuggling are declining due to collaborative efforts of the government with the neighbouring countries. Some are returning to legal-fold.
Despite Myanmar being a resource rich country surrounded by five neighbours with 31 billion peoples and the country being situated at the hub of the world’s biggest market with high development potentials, it continues to experience hardship for a long period due to external interference. Due to its geo-political and geo-strategic locations, successive Myanmar government has been upholding the principle of “peaceful co-existence” without interfering the internal affairs of other countries and have no issue with any countries in the world. Union Minister said Myanmar stands ready to receive good advice and suggestions from and promote cooperation with friends of Myanmar who realize real situation in Myanmar and the challenges of bias media on Myanmar.
The Union Minister concluded by expressing government’s readiness to cooperate with all countries who can understand the real situation in the country as oppose to the wrong image portrayed by some bias media and disinformation campaigns.
Participants at the informal meetings expressed their adherence to non-interference in the internal affairs of Myanmar and their readiness to support Myanmar for peace, stability and inclusive political dialogues. They expressed their willingness to avoid ASEAN-minus formula looking forward to strengthened cooperation with Myanmar.

Ministry of Foreign Affairs
Nay Pyi Taw
Date, 22 June 2023